Oversteek van de Maas ten zuiden van Namen (1940)

De Duitse invasie op 10 mei zette de ontplooiing van Frans-Britse troepen in België in gang. Aan de Maas, ten zuiden van Namen, zou de verdediging worden opgenomen door het Franse 9de Leger, voorafgegaan door cavalerie. De Fransen gingen ervan uit dat deze troepen slechts het hoofd zouden moeten bieden aan Duitse aanvallen van ondergeschikt belang; hun opstelling was er dan ook navenant vrij zwak. De Duitsers werden pas op 14 of 15 mei verwacht.
In werkelijkheid zou het heel anders verlopen, want het Duitse plan voorzag in een krachtig offensief door de Ardennen.

Het Duitse 15^de Legerkorps onder bevel van generaal Hoth, met de 5^de en de 7^de pantserdivisie, rukt vanuit Sankt-Vith op om zo snel mogelijk de Maas over te steken. Ondanks de vernielingen, de tegenstand door de Belgische Ardeense Jagers en de inspanningen van de Franse cavalerie, verloopt de Duitse opmars zeer snel.
In de late namiddag van 12 mei bereikt de Duitse voorhoede al Yvoir. Hoewel alle bruggen nog worden opgeblazen, is het Franse leger door de komst van de Duitse panters toch compleet in snelheid genomen. Hun posities voor het Maaseilandje Houx zijn nog dermate licht uitgebouwd dat verkenningseenheden van de Duitse 5^de pantserdivisie in de avond van 12 mei er al de Maas kunnen oversteken.

Op 13 mei, bij zonsopgang, valt de infanterie van de twee Duitse pantserdivisies van het 15^de Legerkorps met rubberboten aan, ook op de brug en sluis van Houx, tussen Anhée en Bouvignes.
De Franse soldaten vechten dapper, maar worden van de oevers teruggedrongen. Ze slagen er echter in een front te vormen via Moulins, Haut-le-Wastia, Hontoir, Rostenne en Onhaye. Ondanks verschillende Franse tegenaanvallen hebben de Duitsers 's avonds twee bruggenhoofden in handen.
Generaal Rommel, commandant van de Duitse 7^de pantserdivisie, maakt van de nacht gebruik om zijn infanterie richting Onhaye te sturen. In de ochtend van de 14de voeren de Fransen geslaagde aanvallen uit bij Haut-le-Wastia en Surinvaux. Dit succes is echter van korte duur, want de dreiging van Duitse infanterie in het noorden en zuiden en Rommels aanval op Onhaye dwingen hen zich terug te plooien.

Op 15 mei, krijgt de Franse 1^ste kurassiersdivisie, in een laatste poging, de opdracht een tegenaanval uit te voeren op de flank van het Duitse 15^de Legerkorps bij Flavion. Vanaf het begin van hun inzet kampend met brandstofschaarste, strijden de Franse zware tanks met ongelijke wapens tegen de Duitse panzers.
Ondertussen steekt Rommel, ondersteund door Stuka’s, diep door in de Franse posities en breekt er elk georganiseerd verzet. Dezelfde dag wordt generaal Corap, bevelhebber van het Franse 9^de Leger, van zijn commando ontheven.

Op de avond van 15 mei consolideren de Duitsers hun doorbraak. Het 15^de Legerkorps, in de flank gesteund door de infanteriedivisies, heeft vijf van de zeven tegenover hen staande Franse divisies weten te vernietigen. De overige twee Franse divisies, volledig verspreid en uitgeput, zullen in de komende dagen van het strijdtoneel verdwijnen.

De Duitse panzers bereiken op 16 mei de Franse grens en op 17 mei zal Rommel door de laatste verdedigingspositie breken, de 'ligne Maginot continuée’. Het gemotoriseerde legerkorps van Hoth heeft daarmee zijn missie vervuld om de noordelijke flank van de Duitse hoofdaanval door de Ardennen te beschermen. Het heeft het bruggenhoofd over de Maas uitgebreid en kan nu zijn twee pantserdivisies westwaarts laten oprukken om de doorbraak van het Duitse 19^de Legerkorps van generaal Guderian naar het Kanaal en de Baai van de Somme te dekken, in één van de grootste omsingelingsmanoeuvres van de Tweede Wereldoorlog.

Auteur: Olivier Voets, majoor op rust, bestuurder van het Musée du Souvenir, Mai 1940

Literatuur

• VOETS Olivier, “Onhaye 1940, un combat oublié”, in: Autour du Floyon, Onhaye, Cercle d’histoire locale d’Onhaye: bulletin 12, 2020, pp 11-15, bulletin 13, 2021, pp 11-15, bulletin 14, 2021, pp 12-18, bulletin 15, 2022, pp 12-21, bulletin 16, 2022, pp 17-24
• CHARLIER Roland, La région de Florennes au début de la Seconde Guerre mondiale 1940-1941, Florennes: Roland Charlier, 2010
• HALLOIN Dominique, Mai 1940, Haut-le-Wastia au cœur de la tourmente, Haut-le-Wastia: Dominique Halloin, 2006.
• MARY Jean-Yves, Le corridor des panzers, “über die Maas“ (Par-delà la Meuse, 10-15 mai 1940), Bayeux: Editions Heimdal, 2009.