Slag bij Fleurus (1794)

Op 26 juni 1794 vindt onder een brandende zon een van de meest beslissende veldslagen van de revolutionaire oorlogen plaats in de Zuidelijke Nederlanden, op het grondgebied van de huidige provincie Henegouwen. De slag is niet enkel een overwinning voor de jonge Franse Republiek maar staat ook aan de wieg van een aantal militaire innovaties. Zo wordt voor de allereerste keer op een slagveld gebruikt gemaakt van een observatieballon.

Nicolas Soult, op dat ogenblik stafofficier en toekomstige maarschalk van het latere Franse Keizerrijk, zou later schrijven dat de slag zo’n vijftien uur geduurd heeft. De dag begint slecht voor de troepen van de Revolutie, onder bevel van generaal Jourdan. Op de linkervleugel is het succes beperkt en op de rechtervleugel zien de Fransen zwaar af. De dorpjes Wanfercée, Baulet en Velaine worden door de coalitietroepen ingenomen. De Franse infanterie houdt stand, terwijl de cavalerie het begeeft. Alles focust zich dan op Lambusart omdat een verovering van dat dorp door de coalitie onvermijdelijk de ineenstorting van de rechterflank van Jourdan zou veroorzaken. Deze vraagt versterking, maar een vijandelijke tegenaanval wordt ei zo na met succes afgerond. Een handvol Franse soldaten houdt stand tegenover een veel talrijkere overmacht en tot drie maal toe weten zij een aanval af te slaan. Hevig artillerievuur zet de omliggende velden in vuur en vlam.

In het centrum blijft het tot 16 uur relatief rustig. Wanneer Het daar gelegen dorp Heppignies wordt bijna ontruimd nadat Franse officieren ter plaatse verkeerdelijk te horen krijgen dat hun rechterzijde ineengestort is. Jourdan komt toesnellen, weet de linies te herstellen en beveelt een charge die door de steun van de artillerie beslissend blijkt.

De troepen van Jourdan hebben die dag lang op de overwinning moeten wachten. Twee op alle vlakken tegengestelde kampen stonden er tegenover elkaar, een voorafspiegeling van wat nog zou volgen. Op korte termijn beginnen de Oostenrijkers ‘hun’ Nederlanden te ontruimen terwijl de Fransen stap voor stap de controle over de Belgische provincies van hen overnemen.

Literatuur

• ARCQ Alain, La bataille de Fleurus, 26 juin 1794, Belgique, Plougastel: Historic’one éditions, 2007.