Slag bij Damme (1213)

In 1202 breekt oorlog uit tussen de koninkrijken van Engeland en Frankrijk. De inzet: grote gebieden van Normandië, Bretagne en zuidwest-Frankrijk die onder controle van de Engelse koning, Jan zonder Land, staan. De oorlog is aanvankelijk een succes voor de Engelsen, maar in 1212 begint het tij te keren. Zo zijn er interne problemen op de Britse Eilanden en begint de Franse koning, Filips II Augustus, plannen te smeden voor een invasie van Engeland.

Hij verzamelt hiervoor een vloot in de haven van Damme, in het formeel tot Frankrijk behorende graafschap Vlaanderen. Die haven is echter te klein om capaciteit te bieden aan alle schepen, waardoor een deel van de vloot voor anker in zee of op het strand ligt. Bovendien zijn de meeste Franse schepen ook onbemand. Het gros van het Franse leger bevindt zich eind mei 1213 namelijk rond Gent, waar het als gevolg van het verbond tussen de graaf van Vlaanderen en de Engelse koning de stad belegert. Filips II laat enkel een garnizoen achter om de haven te bewaken.

Wanneer de Engelse vloot, onder bevel van William Longespée, op 30 mei in Damme arriveert, kan ze relatief eenvoudig meer dan 400 schepen vernietigen. Daarna blokkeren de Engelsen de haven. Op 1 juni 1213 landen ook ridders van het graafschap Vlaanderen in Damme, met het doel enkele Franse schepen en de stad in te nemen. Het leger van Filips II is op dat moment in zeven haasten van Gent naar Damme vertrokken. De Engelse en Vlaamse plannen om de haven in te nemen en de rest van de Franse vloot te vernietigen, worden daardoor gedwarsboomd. De Franse verdedigingsmacht is nu te sterk. De Engelse schepen, volgeladen met oorlogsbuit, varen huiswaarts.

Na deze nederlaag laat Filips II zijn Engelse invasieplannen varen. Enigszins symbolisch laat hij in Damme zijn overgebleven vloot in brand steken. Zo raakt de slag bekend als een van de mooiste Engelse overwinningen op zee tijdens de middeleeuwen. Een jaar later wreekt Filips II zich tijdens de Slag bij Bouvines.

Literatuur

• BLUMBERG Arnold, “Fleets of king John”, in: Medieval Warfare, 2011, 1/1, pp. 19-23.
• BOFFA Sergio, “Battle of Damme”, in: Clifford J. Rogers, The Oxford Encyclopedia of Medieval Warfare and Military Technology, vol. 1, Oxford: Oxford University Press, 2010, pp. 528-529.
• BROOKS Frederick W., “The Battle of Damme – 1213”, in: SUSAN Rose (red.), Medieval Ships and Warfare, Londen: Routledge, 2017 [1930], pp. 263-271.
• VAN GORP Dirk, “Historical introduction: The War of Bouvines”, in: Medieval Warfare, 2011, 1/1, pp. 6-9.